1 Przykładowe ćwiczenia - zabawy usprawniające funkcje percepcyjno – motoryczne.

ĆWICZENIA ROZWIJAJĄCE OGÓLNE SPRAWNOŚCI RUCHOWE - Motoryka duża.

  • ćwiczenia równowagi: chodzenie po narysowanej linii, ławeczce gimnastycznej, równoważni z pomocą rodzica i bez pomocy, chodzenie z wysokim unoszeniem kolan, skakanie obunóż, stanie, skakanie na jednej nodze, wchodzenie i schodzenie ze schodów - nogi wykonują ruch naprzemiennie;
  •  tory przeszkód;
  • chody i marsze ze zmianą kierunku ruchu na określony sygnał dźwiękowy, wzrokowy;
  • ćwiczenia orientacji kierunkowej związane z percepcją słuchową: zabawa w chowanego, skąd głos dochodzi, gdzie ptak śpiewa
  • zagadki ruchowe: imitowanie i odgadywanie czynności, jako ćwiczenia wyobraźni i pamięci słuchowej
  • zabawy wdrażające do gospodarowania własnymi ruchami i usprawniające koordynację ruchów; ćwiczenia rozmachowe obu ramion – ruchy płynne, ruchy zmienne, naśladowanie ptaków, samolotów itp.
  • zabawy ruchowe zręcznościowe; toczenie, chwytanie i rzucanie różnych przedmiotów: piłek, woreczków;
  • zabawy zręcznościowe: kręgle, pchełki, bierki;

ĆWICZENIA SPRAWNOŚCI MANULANEJ

  • kreślenie ręką w powietrzu dużych, płynnych, swobodnych ruchów w kształcie fal, kół, ósemek itp. swobodne kreślenie, kreślenie razem z rodzicem;
  • kreślenie kredą na tablicy, pędzlem, węglem na dużych powierzchniach;
  • zamalowywanie farbami dużych płaszczyzn, dużym pędzlem, ruchami poziomymi, pionowymi;
  • zamalowywanie dużej przestrzeni ograniczonej konturem;
  • pogrubianie konturów dużych rysunków;
  • malowanie dużych form kolistych z zachowaniem kierunku pisania płynnym, ciągłym ruchem;
  • malowanie dużych form falistych i szlaczków;
  • montowanie konstrukcji z gotowych elementów – klocki;
  • układanki płaskie z zachowaniem stopniowania trudności – na wzorze, według wzoru i bez wzoru;
  • modelowanie – plastelina, modelina zaczynając od prostych form jak kulki, wałeczki do coraz bardziej złożonych wymagających łączenia różnych elementów;
  • nawlekanie koralików, przewlekanie sznurków przez otworki;
  • zwijanie sznureczka wg wzoru np. spirali;
  • wycinanie z papieru z uwzględnieniem stopnia trudności – cięcie po linii prostej, falistej, wycinanie form geometrycznych i konturowych rysunków;
  • wycinanki – naklejanki z papieru;
  • wydzieranki – naklejanki;
  • łamanki papierowe – łódeczki, samoloty, czapeczki;
  • ćwiczenia sprawnych ruchów palców i rozluźniające napięcie mięśniowe – naśladowanie gry na pianinie, pisania na maszynie, strząsanie wody z palców, odtwarzanie rytmu deszczu;
  • stemplowanie;

ĆWICZENIA GRAFICZNE –usprawniające drobne ruchy ręki ułożonej w pozycji jak przy pisaniu

  • pogrubianie konturów, czyli wodzenie po wzorze figur geometrycznych, konturów obrazków;
  • rysowanie wzorów po śladzie kropkowym lub kreskowym;
  • rysowanie za pomocą szablonów figur geometrycznych i nieskomplikowanych przedmiotów wg stopnia trudności: szablony wewnętrzne i zewnętrzne;
  • kopiowanie rysunków przez kalkę techniczną;
  • zamalowywanie kredkami małych przestrzeni;
  • kreskowanie – wypełnianie konturów za pomocą kresek poziomych, pionowych;
  • rysowanie szlaczków w zmniejszającym się stopniowo wymiarze;
  • rysunki dowolne kredkami świecowymi lub ołówkowymi;

PERCEPCJA WZROKOWA
Ćwiczenia usprawniające funkcje analizatora wzrokowego powinny uwzględniać wszystkie jej aspekty: spostrzegawczość, analizę i syntezę, kierunkowość, pamięć wzrokową,

ANALIZA I SYNTEZA WZROKOWA

  • wyodrębnianie elementów z całości - odnajdywanie na obrazku sytuacyjnym konkretnego przedmiotu, zaprezentowanego na pojedynczym obrazku - Pokaż mi, gdzie jest taki sam jak ten;
  • odnajdywanie figur ukrytych na obrazku - Na tym obrazku schowało się 10 kwadratów, znajdź je i pokaż;
  • dorysowywanie brakujących elementów na rysunku np. promieni słońca, płatków kwiatka itp.
  • składanie całości z elementów wg wzoru - układanie klocków konstrukcyjnych wg. wzoru;
  • składanie obrazka z części rozcinanego w obecności dziecka;
  • odwzorowywanie niegraficzne - układanie wzorów tematycznych z figur geometrycznych np. słoneczko, domek; układanie wzorów atematycznych z klocków geometrycznych, patyczków, wg. wzoru;
  • przeplatanie sznurowadła w dziurkowanej płytce wg. wzoru;
  • odwzorowywanie graficzne na materiale tematycznym i atematycznym np.: kończenie rozpoczętego rysunku wg wzoru - deszcz z chmurki, rysowanie po śladzie figur geometrycznych, odwzorowywanie figur geometrycznych - Pokażę Ci obrazek - narysuj na kartce taki sam jak mój; rysowanie po śladzie szlaczków, kończenie rozpoczętego szlaczka;

ORGANIZOWANIE SPOSTRZEŻEŃ WZROKOWYCH

  • wyszukiwanie wśród kilku obrazków tematycznych/atematycznych jednego różniącego się od pozostałych szczegółem;
  • wyszukiwanie w zestawie obrazków jednego wskazanego na wzorze;
  • segregowanie przedmiotów, figur geometrycznych wg. określonego kryterium - kolor, wielkość itp.
  • dobieranie przedmiotów, figur, obrazków w pary na zasadzie podobieństwa;
  • znajdowanie różnic między obrazkami - Te dwa obrazki różnią się kilkoma szczegółami, poszukaj jakimi;
  • znajdowanie braków na obrazkach - Pokażę Ci kilka obrazków na których brakuje jakiegoś elementu, popatrz uważnie na każdy obrazek i powiedz czego tu brakuje;
  • układanie domina;
  • wyszukiwanie w rzędzie obrazków jednego, który różni się od pozostałych położeniem - Popatrz na ten rząd, to są parasolki, większość z nich jest narysowana w tę samą stronę, ale jedna jest odwrócona, pokaż mi która; wyszukiwanie w rzędzie obrazków identycznego z pokazanym - Popatrz, tu jest rząd tulipanów, jeden tulipan jest taki sam jak mój, poszukaj pośród tych tulipanów, dokładnie taki sam jak ten;
  • układanie wzorów z klocków (wg wzorów) - Popatrz na ten obrazek i zrób taki sam przy pomocy swoich klocków.
  • dopasowywanie obrazków do konturów ich cieni.

PAMIĘĆ WZROKOWA

  • odpoznawanie uprzednio eksponowanych obrazów wzrokowych: porównywanie uprzedniego układu przedmiotów z nowym: Co się zmieniło?
  • reagowanie klaśnięciem na widok wcześniej widzianego obrazka, z kilku obrazków prezentowanych;
  • odtwarzanie z klocków geometrycznych określonego wzoru np. budy;
  • reprodukowanie wzoru graficznego - Popatrz na ten obrazek (prezentujemy obrazek 10 sekund) i zapamiętaj, co na nim jest (chowamy wzór), a teraz narysuj co zapamiętałeś;
  • popatrz na ten obrazek bardzo dokładnie i postaraj się jak najwięcej zapamiętać - prezentujemy obrazek. A teraz powiedz mi ….
  • odtwarzanie z pamięci układów elementów: obrazków, przedmiotów;
  • rozpoznawanie zmian ilościowych i jakościowych w układach elementów: Co tu się zmieniło?
  • układanie obrazków w kolejności w jakiej były pokazywane;

PAMIĘĆ SŁUCHOWA

  • powtarzanie cyfr;
  • opowiadanie treści usłyszanych bajek;
  • nauka na pamięć krótkich wierszyków;
  • nauka na pamięć rymowanek;

ĆWICZENIA ROZWIJAJĄCE ORIENTACJĘ W SCHEMACIE CIAŁA I W PRZESTRZENI

  • zabawy przed lustrem, wskazywanie i nazywanie części ciała;
  • dotykanie różnych części ciała np. dotknij brody, ucha, brzucha itp.
  • poruszanie wskazaną częścią ciała np. poruszaj głową, nogą, pomachaj ręką;
  • pokazywanie części ciała z określeniami: - na górze mam głowę, włosy … Co masz na górze? - zadaniem dziecka jest wskazać i nazwać co ma na górze
  • - na dole mam nogi, stopy …
  • - z przodu mam twarz, oczy, brzuch, kolana ….
  • - z tyłu mam plecy, pupę ….
  • - „tu mam bok” - Co masz z boku? - zadaniem dziecka jest wskazać i nazwać co ma z boku - uszy, ręce;
  • ćwiczenia ruchowe z użyciem określonych przyimków (na, pod, za, obok itp.) - kładziemy ręce na głowie, ramionach; wyciągamy ręce przed siebie, chowamy ręce za siebie; kładziemy ręce obok (w siadzie skrzyżnym), wyciągamy nogi przed siebie itp. (w siadzie skrzyżnym);
  • ćwiczenia w różnicowaniu prawej i lewej strony - na początku można założyć dziecku frotkę , np. na prawy nadgarstek, lub dwie kolorowe frotki np. frotkę czerwoną na lewy, frotkę żółtą na prawy; jeśli dziecko ma kolor z różnicowaniem strony to odwoływać się do koloru frotki np. podnieś prawą rękę do góry - kolor żółty;
  • rzucanie piłki i nazywanie kierunku: góra, dół, przód, tył, bok;
  • układanie woreczków: obok siebie, przed sobą, na głowie, pod pupą, za plecami itp.
  • rozumienie i wykonywanie ćwiczeń z przyborem lub bez: stań przede mną, stań do mnie tyłem, przodem, bokiem;
  • idź do przodu, do tyłu, w bok, w prawą stronę, w lewą stronę;
  • weź piłkę, stań przed piłką, za piłką, obok piłki;
  • podnieś piłkę do góry, połóż na podłodze, schowaj do pudełka, poturlaj pod krzesłem, rzuć piłkę do góry, rzuć piłkę do mnie itp.
  • zabawy w chowanego - dziecko ma odszukać schowany przedmiot - szuka kierowany poleceniami - Idź dwa kroki do przodu, jeden krok w prawo, teraz w przód itp.
  • zabawy kierunkowe ciepło - zimno;
  • układanie obrazków wg instrukcji słownej: po lewej, po prawej, na górze, na dole, wskazywanie obrazków o określonym położeniu, samodzielne określanie ich położenia;

ĆWICZENIA FUNKCJI SŁUCHOWEJ NA PODSTAWIE DŹWIĘKÓW OTACZAJĄCEGO ŚWIATA, MUZYKI I DŹWIĘKÓW MOWY (ĆWICZENIA WRAŻLIWOŚCI SŁUCHOWEJ, ĆWICZENIA RYTMICZNE, ĆWICZENIA SŁUCHU FONEMATYCZNEGO I FONETYCZNEGO)

  • wysłuchiwanie i różnicowanie dźwięków dochodzących z najbliższego otoczenia i ich lokalizacja: szmery, szelesty stuknięcia;
  • różnicowanie i rozpoznawanie głosów przyrody: zwierząt, ptaków, szumu deszczu;
  • rozpoznawanie odgłosów wydawanych przez upadające, uderzające o siebie przedmioty: klucz, klocek, łyżeczka oraz przesypywanych: kasza, groch, piasek;
  • rozpoznawanie i różnicowanie dźwięków wydawanych przez instrumenty oraz lokalizacja tych dźwięków: skąd pochodzi dźwięk;
  • różnicowanie wysokości, natężenia, barwy dźwięku;
  • odtwarzanie struktur rytmicznych: terapeuta wystukuje określony układ, a dziecko powinno powtórzyć to samo;
  • odtwarzanie przestrzenne układów rytmicznych: terapeuta wystukuje rytm, dziecko układa klocki – taką samą liczbę z zachowaniem właściwych odstępów;
  • odtwarzanie rytmiczne układów przestrzennych: terapeuta prezentuje układ przestrzenny na planszy za pomocą klocków, dziecko wystukuje;
  • zabawy ruchowe ze śpiewem, klaskaniem lub wygrywaniem rytmu melodii na instrumentach perkusyjnych;
  • rozpoznawanie czy dwa podane wyrazy się rymują;
  • wyszukiwanie spośród podanych wyrazów par wyrazów rymujących się;

Ćwiczenia słuchu fonematycznego, analizy i syntezy słuchowe

  • podział wyrazów na sylaby wg stopnia trudności;
  • liczenie sylab w wyrazach;
  • porównywanie liczby sylab w wyrazach;
  • tworzenie wyrazów rozpoczynających się od podanej sylaby;
  • rozpoznawanie w wyrazie określonej sylaby i ustalanie miejsca jej położenia (pierwsza, druga, trzecia);
  • synteza sylab podanych ze słuchu;
  • rozpoznawanie określonej głoski w nagłosie (zawsze zaczynamy od samogłosek, kiedy dziecko dobrze słyszy samogłoski przechodzimy do wyrazów rozpoczynających się spółgłoską) : Pokaż obrazek w którego nazwie słyszysz na początku a;
  • rozpoznawanie obrazków na podstawie pierwszych głosek ich nazw: Kto ma obrazek którego nazwa zaczyna się na a;
  • wyodrębnianie pierwszej głoski w wyrazach: Jaką głoskę słyszysz na początku wyrazu?
  • dobieranie par obrazków wg pierwszej głoski;
  • tworzenie wyrazów rozpoczynających się od danej głoski;
  • rozpoznawanie określonej głoski w wygłosie wyrazów: Podaj mi obrazek którego nazwa kończy się na s;
  • rozpoznawanie obrazków na podstawie ostatnich głosek ich nazw;
  • wyodrębnianie ostatnich głosek w nazwach obrazków, w dalszych ćwiczeniach bez obrazków;
  • rozpoznawanie obrazków kończących i rozpoczynających się tą samą głoską: dobieranie odpowiednich par obrazków, segregowanie ich ze względu na pozycje danej głoski w wyrazie (nagłos, wygłos);
  • rozpoznawanie samogłosek w śródgłosie;
  • różnicowanie głosek opozycyjnych np.: domek - Tomek, kura - góra itp.
  • synteza głosek podanych ze słuchu;